پروستات غده‌ای است که در زیر مثانه قرار داشته و مجرای دفع ادرار را در بر گرفته است. این غده عضلانی به اندازه‌ یک گردو بوده و از طریق ترشح مایعی به هنگام انزال، تغذیه اسپرم را بر عهده دارد. این غده فقط در آقایان مشاهده می‌گردد و عمدتاً آقایان تا قبل از بروز اختلالی در آن، از وجود این غده بی‌اطلاع هستند. مهمترین اختلالاتی که ممکن است در پروستات به وجود آید عبارتند از:
1ـ سرطان پروستات(به عنوان دومین سرطان کشنده بعد از سرطان ریه در آقایان)
2ـ بزرگ شدن(تورم و یا تومور غیرسرطانی) پروستات معروف به هیپرپلازیا یا هیپرتروفی پروستات
3ـ التهاب پروستات (Prostatitis)
سرطان پروستات ناشی از رشد غیرقابل کنترل سلول‌های پروستات بوده و معمولاً دارای علائم ذیل می‌باشد:
تکرر ادرار به ویژه در شب، منقطع بودن ادرار، احساس درد و سوزش در هنگام خروج ادرار،‌ احساس درد در قسمت پایین کمر و لگن خاصره، وجود خون در ادرار.
تورم پروستات، فرم بی‌خطر اختلال در پروستات می‌باشد که اغلب معروف به BPH است. این بیماری با سن، رابطه مستقیم داشته و معمولاً از 50 سالگی در آقایان بروز می‌نماید. 40 تا 50 درصد مردان 50 ساله به این نوع پروستات مبتلا می‌باشند که در اثر آماس یا متورم شدن (بزرگ شدن) غده پروستات و به دلیل آلودگی‌های میکروبی موجود در مجاری ادراری به وجود می‌آید. این نوع اختلال نسبت به دو مورد دیگر غیر معمول‌تر است.
علاوه بر کنترل ژنتیکی اختلالات پروستات، رژیم غذایی نقش قابل توجهی‌ در عدم بروز این بیماری دارد.

عوامل مهم در افزایش سرطان پروستات

1ـ رژیم‌های حاوی غذاهای چرب (اسیدهای چرب اشباع شده) و گوشت‌ها به خصوص در افراد چاق.
2ـ مصرف گوشت‌های حاوی اسید آراشیدونیک و گوشت‌های خام
3ـ رژیم‌های غذایی حاوی اسید آلفالینولنیک و یا وجود سطح بالای این ماده در خون
4ـ مصرف زیاد گوشت قرمز

عوامل مهم در کاهش سرطان پروستات

1ـ مصرف فیبرهای گیاهی(حاوی سلولز و همی‌سلولز) و پروتئین‌های گیاهی نظیر سویا به دلیل داشتن ایزوفلاونی به نام Genistein که مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.
2ـ مصرف سبزیجات مانند انواع کلم‌ها(کلم گل، کلم پیچ، کلم تکمه و...) به دلیل داشتن ترکیباتی نظیر ایندول ـ3ـ کربونیل، گلوکاریک اسید(کلسیم‌ ـ ‌دی‌ ـ ‌‌گلوکارات) و سولفورافان.
3ـ مصرف گوشت ماهی به دلیل وجود اسیدهای چرب امگاـ3
4ـ مصرف سلنیوم، ویتامین‌های D و E و عنصر روی.
تورم پروستات که به خصوص در افراد مسن، ناشی از بزرگ شدن غده پروستات می‌باشد، علائمی نظیر: مشکلات دفع ادرار، جریان ضعیف و منقطع بودن ادرار، تکرر ادرار به خصوص در شب، عدم توانایی دفع ادرار برای کوتاه مدت و احساس تخلیه نشدن کامل مثانه پس از خروج ادرار را به همراه دارد. علاوه بر موارد فوق چنانچه تورم پروستات بیش از حد طبیعی باشد، می‌تواند موجب اختلال در حرکات دودی معده(اسهال، یبوست)، نارسایی کلیه(مانند افزایش فشارخون و ضربان قلب، عفونت پرده‌های اطراف قلب، رنگ پریدگی بستر ناخن) و اختلالات عصبی گردد.
به منظور پیشگیری از تورم پروستات علاوه بر رعایت نکات ذکر شده، مصرف مواد غذایی حاوی مس و روی، اسیدهای آمینه گلایسین، آلانین، گلوتامین و رنگدانه لیکوپن (رنگ قرمز گوجه فرنگی) بسیار مؤثر و حائز اهمیت می‌باشد.
همانطور که بیان شد، علت التهاب پروستات، عوامل باکتریایی است. بنابراین مصرف آنتی بیوتیک‌هایی که طبق تجویز و با صلاحدید پزشک متخصص انجام می‌گیرد، می‌تواند در درمان این عارضه مفید باشند. هم‌چنین انجام ورزش‌های متناسب می‌تواند تأثیرگذاری داروها را افزایش دهد.
در کنار مصرف مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلاء، چنانچه بیماری حاد شود، می‌توان از گیاهان دارویی مفید برای درمان اختلالات پروستات (به ویژه تورم) بهره جست. از جمله این گیاهان دارویی می‌توان به نخل اره‌ای ایرانی، گزنه، کدوی پوست کاغذی، کتان روغنی، شیرین بیان، قارچ گانودرما، جینسینگ آسیایی، تویا، سویا، ادریسی، دم‌اسب، ذرت، شبدر قرمز، چای سبز، انگور خرس، مِلون تلخ(خربزه وحشی)، بارهنگ(اسفرزه) آبی و خربزه درختی اشاره کرد که اینک به توضیح آنها می‌پردازیم:
1ـ گزنه (انجره):

گیاهی گرم و خشک که عمدتاً از پیکر رویشی آن(ساقه، برگ‌ و ریشه) برای درمان استفاده می‌شود. به منظور درمان تورم و التهاب پروستات می‌توان روزی سه نوبت در هر نوبت یک قاشق مرباخوری از پیکر رویشی خشک و خرد شده گزنه را در یک فنجان آب جوش دم کرده، پس از 15 دقیقه میل نمود. هم‌چنین دم کرده ریشه گزنه نیز در درمان تورم پروستات بسیار مفید است.
2ـ دانه‌های کدوی طبی (کدوی بذر برهنه):

 این گیاه، بومی ایران نبوده و در طی سالیان گذشته توسط دکتر رضا امیدبیگی وارد کشور گردیده که در همین جا می‌بایست از زحمات و خدمات ارزنده ایشان در جهت احیاء طب سنتی با استفاده از گیاهان دارویی اصلاح شده و کمک به حفظ عرصه‌های طبیعی کشور تشکر و قدردانی نمود. قسمت مورد استفاده این گیاه در درمان تورم پروستات و سوزش مجاری ادراری، دانه‌های بدون پوست می‌باشند که به صورت خام و یا فرآوری شده (روغن حاصل از دانه‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرند. افراد دچار چنین اختلالاتی می‌توانند روزی سه نوبت در هر نوبت بین 10 تا 15 عدد از دانه‌ها و یا در صورت دراختیار داشتن روغن آن، روزی سه نوبت در هر نوبت 15 تا 20 قطره از روغن را میل نمایند.
3ـ نخل اره‌ای ایرانی:

 این گیاه نوعی نخل زینتی است که عموماً در شرایط آب و هوایی گرم رشد می‌یابد. قسمت مورد استفاده این گیاه میوه‌های رسیده سیاه مایل به آبی است که پس از خشک شدن استفاده می‌شود. این میوه معمولاً به صورت‌های ذیل استفاده می‌شود: میوه خام خشک، چای، پودر میوه خشک شده، قرص میوه خشک شده و تنتورهای مایع.
3ـ شیرین بیان:

 گیاهی است با طبیعت گرم و خشک که ریشه و ریزوم‌ها، اندام دارویی آن محسوب می‌شوند. اگر چه کاربرد اصلی این گیاه، درمان اختلالات مربوط به سیستم گوارش نظیر زخم معده، زخم روده، زخم اثنی عشر و ورم معده و روده می‌باشد، اما در درمان تورم پروستات نیز مفید است. مصرف روزانه سه نوبت دم کرده پودر ریشه شیرین بیان، هر نوبت یک قاشق چای‌خوری در یک لیوان آب جوش و پس از 15 دقیقه میل نمودن، جهت درمان بسیار مؤثر می‌باشد. درصورت موجود نبودن پودر می‌توان از جوشانده ریشه‌های خرد شده استفاده نمود.
4ـ چای سبز:

 این گیاه به لحاظ دارا بودن ماده‌ کوئرسیتین که یک آنتی اکسیدان بسیار قوی می‌باشد، در درمان تورم پروستات مفید است. هم‌چنین به دلیل خاصیت ضد باکتریایی این ماده، از چای سبز در درمان التهاب پروستات نیز استفاده فراوانی می‌شود. جهت مصرف می‌توان روزانه سه نوبت، هر نوبت یک قاشق مرباخوری از چای سبز را در یک لیوان آب جوش دم کرده، پس از 15 دقیقه میل نمود.
5ـ کتان روغن:

قسمت مورد استفاده این گیاه، دانه‌های آسیاب شده آن و یا روغن استخراج شده از دانه‌ها می‌باشد. لازم به ذکر است دانه‌های کتان دارای طبیعت گرم و تر می‌‌باشند. جهت مصرف می‌توان روزانه سه نوبت هر نوبت یک قاشق مرباخوری از پودر کتان و یا یک قاشق چای‌خوری روغن دانه‌ها را مصرف نمود.
6ـ شبدر قرمز:

 دارای طبیعتی گرم و تر بوده و اندام مصرفی آن گل‌ها می‌باشند. مصرف سه نوبت در روز از دم کرده یک قاشق مرباخوری از گل‌های خشک شده آن و میل نمودن آن پس از 15 دقیقه می‌تواند برای درمان تورم پروستات مفید باشد.
7ـ دم اسب:

گیاهی است که در نواحی معتدل و مرطوب جهان یافت می‌گردد. طبیعت این گیاه سرد و خشک است و اندام مصرفی آن پیکر رویشی گیاه می‌باشد. به لحاظ وجود ماده سیلیکا دراین گیاه، مصرف آن می‌تواند التهاب‌های پروستات و مشکلات ادراری را به حداقل برساند. مصرف روزانه دو گرم از پودر گیاه خشک شده دم اسب برای درمان التهاب پروستات توصیه شده است. مصرف بیشتر آن عوارضی نظیر افزایش فشارخون را به دنبال خواهد داشت.

کبد (جگر) اندام مهمی در بدن است که بدون آن ادامه حیات غیرممکن است. پانکراس(لوزالمعده) و کبد، نقش مهمی در هضم و متابولیسم مواد غذایی به‌عهده دارند. کیسه‌ی صفرا نیز اگر چه اندامی مهم است، ولی بدن به‌خوبی خود را با فقدان آن، تطبیق می‌دهد. آگاهی از ساختمان و عملکرد این اندام‌ها بسیار مهم و با ارزش است.

فیزیولوژی و عملکرد کبد:

کبد به وزن تقریبی 1500 گرم، بزرگترین غده‌ی بدن است و دو لوب اصلی، راست و چپ دارد.

کبد از دو منبع خونی تغذیه می شود:

شریان کبدی، که یک سوم خون کبد را تامین می‌کند و از آئورت منشا می‌گیرد، و ورید باب که دو سوم خون کبد را تامین می‌کند و خون گرفته شده از لوله ی گوارش را به آن می‌رساند. مجموعه‌ای از مجاری صفراوی نیز در کبد وجود دارند که صفرا (که منشأ آن سلول های کبدی است) از طریق این مجاری خارج می‌شود.

کبد قادر به تولید مجدد خود می‌باشد. وجود 20- 10 درصد از کل کبد برای ادامه‌ی حیات کافی است؛ ولی با خارج کردن آن از بدن، مرگ در عرض24 ساعت اتفاق می‌افتد. کبد برای انجام بیشتر اعمال متابولیک بدن ضروری بوده و بیش از 500 عمل مختلف را انجام می‌دهد.

کارهای اصلی کبد عبارت‌اند از:

- متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی؛

- ذخیره و فعال کردن ویتامین‌ها و مواد معدنی؛

- تبدیل آمونیاک به اوره؛

- متابولیسم استروئیدها؛

- عمل کردن به‌عنوان یک صافی؛برای محافظت در برابر سیل مواد مضری که به‌ خون سرازیر می‌شوند.

کبد صفرا تولید می‌کند، نمک‌های صفراوی برای هضم و جذب چربی و ویتامین‌های محلول در چربی استفاده می‌شوند و بیلی روبین محصول نهایی انهدام گلبول‌های قرمز، در کبد ترکیب شده و از طریق صفرا دفع می‌شود.

هپاتیت حاد ویروسی:

این بیماری یک التهاب شایع کبد‌ی است که به وسیله‌ی ویروس‌های هپاتیتE A,B ,C ,D, ایجاد می‌گردد.

هپاتیت A از طریق خوردن مواد آلوده مثل: آب و غذای آلوده به فاضلاب انتقال می‌یابد. بی‌اشتهایی شایع‌ترین علامت آن است. سایر علایم آن شامل تهوع، استفراغ، درد در ناحیه بالایی شکم، و ادرار تیره و زرد می‌باشند. بهبودی معمولاً کامل بوده و عوارض طولانی مدت به ندرت دیده می‌شود.

هپاتیتC ,B می‌توانند به‌صورت مزمن در آمده و افراد مبتلا می توانند ناقل بیماری شوند. این دو نوع بیماری از طریق خون، محصولات خونی، منی و بزاق انتقال می‌یابند. به‌عنوان مثال سوزن آلوده، انتقال خون یا جراحات باز که باعث پاشیده شدن خون به دهان و چشم‌ها می‌گردد، هم‌چنین تماس جنسی، از راه‌های انتقال هستند. هپاتیت مزمن فعال، می‌تواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی گردد.

ویروس هپاتیت D برای بقا و انتقال، به ویروسB متکی است. این بیماری می‌‌تواند همزمان با هپاتیت B، ایجاد شود. این بیماری معمولاً به صورت مزمن در می‌آید.

هپاتیت که بیشتر در کشورهای جنوبی، شرقی و مرکزی آسیا، شرقی و غربی آفریقا گزارش شده است از طریق دهانی – مدفوعی انتقال می‌یابد و به نظر می‌آید که آب آلوده در مناطق پرجمعیت ساکن در شرایط غیربهداشتی، می‌تواند منبع عفونت باشد.

هپاتیتE معمولاً به صورت حاد دیده می‌شود.

عوارض عمومی هپاتیت حاد و ویروسی در چهار مرحله ظاهر می‌شوند:

مرحله اول: (پیش عارضه) شامل تب، درد مفاصل، آرتریت، قرمز شدن پوست و ادم می‌باشد.

مرحله دوم: که در آن بی قراری، خستگی، درد عضلانی، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، تغییر حس چشایی، و اختلال نسبی در تکلم وجود دارد.

مرحله سوم: زردی ظاهر می شود.

مرحله آخر یا مرحله بهبودی: زردی و سایر عوارض فروکش می‌کند.

بهبودی کامل در 95 درصد مبتلایان به هپاتیت A و 90 درصد افراد مبتلا به هپاتیت B حاد حاصل می‌گردد،اما فقط 30- 15 درصد افراد مبتلا به هپاتیت C بهبودی کامل می‌یابند. هپاتیت E معمولاً به صورت مزمن در نمی‌آید و نتایج آزمایش‌ها نشان داده که کارکرد کبد، بعد از 6 هفته به حالت عادی برمی‌گردد.

سیروز کبدی:

بیماری مزمن کبدی است که به دلیل افزایش بافت فیبری، ساختمان طبیعی آن نابود می‌شود و می‌تواند در نتیجه‌ی ابتلا به بیماری‌های کبدی مثل هپاتیتB ، بیماری کبد الکلی (بیماری ناشی از مصرف زیاد الکل) و بیماری‌های خود ایمنی باشد.

سیروز، تظاهرات بالینی متعددی دارد که عبارت‌اند از:

- سوء تغذیه

- جمع شدن آب در شکم (آسیت)

- آنسفالوپاتی کبدی

- تغییرات قند خون و...

تغذیه درمانی صحیح می‌تواند در کاهش بروز عوارض موثر باشد، ولی دریافت کافی مواد مغذی به دلیل بی‌اشتهایی، تهوع و فقدان حس چشایی مشکل است.

تعداد وعده‌های غذایی بیشتر و کوچک تر، بهتر از 3 وعده غذایی تحمل می‌شوند. مکمل‌های مایع خوراکی نیز باید دریافت گردد و تغذیه‌ی اضافی هم در بیماران مبتلا به سوء تغذیه و هم‌چنین در افرادی که در معرض خطر عوارض کشنده‌ی بیماری هستند، در نظر گرفته شود.

مرور کلی

میگرن یک بیماری شایع به حساب می‌‌آید و غالباً افرادی که به میگرن مبتلا هستند، دچار حملات مکرر سردرد برای مدت چندین سال می‌‌باشند. سر درد میگرن معمولاً بصورت ضربان دار بوده که اغلب با تهوع و اختلال در بینائی نیز همراه است. گر چه اکثر موراد میگرن می‌‌تواند شدید باشد ولی هر سردرد شدیدی میگرن نبوده و گاهی سردرد میگرن بصورت یک درد خفیف خود را نشان می‌‌دهد.
شیوع میگرن که در جوامع مختلف متفاوت است ولی حدود 20% افراد در طول عمر خود ممکن است حمله میگرن را تجربه کنند که نیمی از این افراد اولین حمله را در سنین کودکی و یا نوجوانی تجربه کرده و حدود 3/2 مبتلایان به این سردرد زنان می‌‌باشند، که احتمالاً بخاطر تأثیر هورمونهای زنانه شیوع میگرن در آنها بیشتر است. همچنین سردرد میگرن در بعضی از خانواده‌ها شایعتر می‌‌باشد و افرادی که بستگان درجه اول و دوم آنها به میگرن مبتلا هستند، احتمال ابتلا به میگرن در آنها بالاتر است.

هنوز پس از سالها تحقیق علت ایجاد این سردرد مشخص نشده است. ولی حدس زده می‌‌شود. درد میگرن در اثر تورم عروق خونی و اعصاب اطراف مغز که به ساقه مغز معروف است ایجاد می‌‌شود. یک ماده شیمیائی موجود در مغز بنام سروتونین بنظر می‌‌آید که نقش اصلی را در این بیماری داشته باشد، گرچه هنوز عاملی که باعث این تغییرات در فعالیت ساقه مغز و سطح سروتونین می‌‌شود بخوبی شناخته نشده است.

علائم بیماری

میگرن یک سردرد ضرباندار است که می‌‌تواند در یک طرف هر دو طرف سر ایجاد شود. سردرد میگرن معمولاً با تهوع، استفراغ، و یا کاهش اشتها همراه است. فعالیت فیزیکی و ورزش، نورهای درخشان و یا صداهای بلند می‌‌توانند سردرد را بدتر کنند و معمولاً فرد دچار سردرد میگرن، پس از شروع سردرد به محلی تاریک، آرام و خنک می‌‌رود تا سردرد او رفع شود. بیشتر حملات میگرن بین 12-4 ساعت طول می‌‌کشد اگر چه در این زمان می‌‌تواند کوتاهتر و بلندتر از مدت ذکر شده باشد. یکی از خصوصیات منحصر به فرد میگرن احساس غیر معمولی می‌‌باشد که قبل از شروع حمله به فرد دست می‌‌دهد و به آن « پیش درآمد » می‌‌گویند. علائم پیش درآمد می‌‌تواند شامل خستگی، گرسنگی و یا احساس عصبانیت باشد. همچنین میگرن دارای « پس اثر » نیز بوده که پس از حمله این احساس به فرد دست داده و شامل احساس تهی شدن از انرژی بوده که ممکن است برای یک تا دو روز پس از یک حمله شدید میگرن ادامه یابد. البته باید متذکر شد که تمامی افرادی که مبتلابه میگرن هستند دچار « پیش درآمد » یا « پس اثر » میگرن نمی‌شوند.
یک خصوصیت دیگر میگرن که البته در بیماری صرع نیز ممکن است دیده شود وجود علائم مقدماتی یا ( Aura) می‌‌باشد. این علائم مقدماتی کمی قبل از حمله میگرن رخ داده و بصورت اختلال بینائی، تاری دید و یا دیدن نورهای ضرباندار و چشمک زن می‌‌باشد.این علائم که حدود 30-15دقیقه طول می‌‌کشند به فرد هشدار می‌‌دهند که سردرد میگرن بزودی آغاز خواهد شد. گاهی علائم مقدماتی حواس شنوائی، بویائی و یا چشائی را درگیر می‌‌کند. البته « علائم مقدماتی » هم مثل « پیش درآمد » و یا « پس اثر » در تمام افراد مبتلا به میگرن رخ نداده و خیلی موارد میگرن بدون « علائم مقدماتی » رخ می‌‌دهد و از آن جالبتر اینکه بعضی از موارد علائم مقدماتی نیز بدون حمله میگرن پس از آن رخ می‌‌دهد.

در موارد نادری نیز میگرن بصورت علائم نورولوژیک غیر معمول مثل گیجی، کاهش بینائی، حالت سوزن سوزن شدن و کرختی و ضعف و ... بروز می‌‌کند.

حمله میگرن گاهی توسط بعضی از فعالیتها، غذاها، بوها و حتی احساسات تحریک شده بروز می کند. همچنین بعضی از بیماران زمانی که دچار استرس می‌‌شوند، حمله میگرن به سراغ آنها می‌‌آید در حالیکه عده‌ای دیگر پس از اینکه استرس آنها رفع شد، ممکن است دچار حمله میگرن شوند ( مثلاً روز بعد از یک امتحان و یا ملاقات مهم ). زنان نیز به تجربه در می‌‌یابند که حملات میگرن آنها در زمان حوالی قاعدگی بدتر می‌‌شود و شدیدتر است.

تشخیص

پزشک معمولاً از روی تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی او میگرن را تشخیص می‌‌دهد و افراد مبتلا به میگرن در اکثر موارد معاینه فیزیکی و معاینه عصبی طبیعی دارند. هیچ تست مخصوصی برای تشخیص میگرن وجود ندارد و آزمایشهایی مثل CT اسکن و MRI مغز معمولاً طبیعی هستند. البته ممکن است پزشک آزمایشات دیگری را توصیه کند خصوصاً در افرادی که خصوصیات سردرد در آنها کاملاً منطبق با میگرن معمولی نمی‌باشد و یا اینکه علاوه بر علائم میگرن، علائم آزار دهنده دیگری دارند. البته اگر هر گونه شکی در تشخیص میگرن وجود داشته باشد مشاوره با یک متخصص مغز و اعصاب انجام خواهد شد.

طول مدت سردرد

سردرد میگرن می‌‌تواند چند ساعت تا چند روز طول بکشد و فرد مبتلا به میگرن ممکن است چندین بار در ماه دچار حملات بیماری شود. البته هستند افرادی که در طول دوره زندگی خود فقط یک بار دچار حمله میگرن می‌‌شوند و در طرف دیگر طیف افرادی که بیش از 3 حمله در هفته را تجربه می‌کنند وجود دارند.

پیشگیری

البته نمی‌توان از تمام حملات میگرن پیشگیری کرد ولی می‌‌توان با شناسائی عواملی که باعث تحریک و ایجاد حملات بیماری می‌‌شوند از تعداد حملات بیماری و شدت آنها کاست شایعترین عواملی که که حمله میگرن را تحریک می‌‌کنند:

• کافئین ( چه مصرف زیاد آن و چه قطع کردن آن پس از مدت طولانی )

• بعضی از غذاها و نوشیدنی ها که حاوی تیرامین هستند مثل پنیر خصوصاً پنیر مانده، گوشت و نوشیدنی های تخمیر شده و همچنین غذاهای حاوی سولفیت مانند غذاهای کنسرو شده، انواع شرابها، سوسیس، کالباس و سایر گوشتهای فرآروی شده

• استرس و یا حتی رهائی ا زاسترس که می‌‌تواند باعث جمله بیماری شود.

• هورمونها ( مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری و یا در هنگام قاعدگی )

• کمبود خواب و یا اختلال در الگوی خواب فرد

• سفر و یا تغییر آب و هوا و یا ارتفاع محل زندگی

• مصرف بیش از حد مسکنها و درمانهای ضد درد.
  البته حتی اگر شما از تمام عوامل تحریک کننده میگرن اجتناب کنید باز گاهگاهی دچار حملات میگرن خواهید شد. برای کاهش حملات میگرن بعضی از بیماران از روشهای دیگر مثل یوگا، بیوفیدبک، طب سوزنی، ماساژ و ورزش منظم استفاده می‌‌کنند.

 درمان تسکینی

اینکه برای درمان میگرن از چه داروهایی استفاده شود، به شدت و تعداد حملات بیماری بستگی دارد. بیمارانی که فقط چند بار در سال دچار حملات میگرن می‌‌شوند، به خوبی به مسکنهای عادی و بدون نسخه پزشک پاسخ می‌‌دهند. البته در همین افراد هم اگر شدت درد به حدی باشد که با فعالیتهای عادی فرد تداخل کند و مسکنهای ساده نیز درد را کاهش ندهند، مراجعه به پزشک و تجویز داروهای قویتر الزامی است.
دو نوع درمان برای میگرن مورد استفاده قرار می‌‌گیرد یکی از داروهائی که با شروع سر درد مصرف شده و به آن « داروهای تسکینی » می‌‌گویند و دیگری داروهائی که هر روز مصرف می‌‌شوند تا از بروز حملات بیماری جلوگیری کرده و تعداد حملات بیماری را کاهش دهند که به این نوع داروها « داروهای پیشگیرانه » می‌‌گویند.

اینکه چه موقع از داورهای تسکینی و چه موقع از داروهای پیشگیرنده استفاده شود در هر فردی متفاوت است در گذشته برای کسانیکه در طول ماه دو یا بیش از دو حمله میگرن داشتند، درمان پییشگرانه را آغاز می‌‌کردند ولی امروزه درمان پیشگیرانه در موارد زیر توصیه می‌‌شود:

• کسانیکه خیلی بندرت دچار حمله بیماری می‌‌شوند ولی با هر بار حمله خوب به درمان تسکینی جواب نداده و درد زیادی را تحمل می‌‌کنند.
• کسانیکه مکرر دچار حملات میگرن می‌‌شوند.
• کسانیکه دچار استفاده زیاد از مسکنها و آرامبخش‌ها شده اند.
• کسانیکه حتی حملات محدود بیماری برای آنها هزینه زیادی دارد ( مثلاً غیبت از شغل و کار مهم ).
• کسانیکه دچار میگرن با علائم عصبی غیر معمول هستند ( میگرن عارضه دار ).
  در صورتیکه امکان آن وجود داشته باشد این نوع درمان بلافاصله پس از علائم مقدماتی و یا شروع سردرد باید آغاز شود.البته اشکال این روش آن است که در کسانیکه زیاد دچار علائم مقدماتی و یا سردرد میگرن می‌‌شوند، مصرف مداوم مسکنها می‌‌تواند باعث ایجاد سردردی مزمن شود که روزهای متمادی رخ داده و دلیل و علت مشخص را نمی‌توان برای آن پیدا کرد.

داروهای ساده مسکن مثل استامینوفن، ایبوپروفن، آسپرین، و ناپروکسن، اگر در مراحل اولیه سردرد مصرف شوند، ممکن است برای کنترل درد کافی باشند. علاوه بر آن امروزه داروهای ترکیبی که از چند دارو تشکیل شده‌اند نیز در دسترس بوده که نسبت به داروهای ساده معمولاً از تأثیر بهتری برای کاهش درد برخوردار هستند مثل ترکیب آسپرین، استامینوفن و کافئین ( که Excedrin نامیده می‌شود)

سایر داروهای دیگر که اختصاصی تر برای درمان سردرد میگرن می‌‌باشند مثل گروه تریپتانها که از آنها می‌‌توان که از آنها به سوماتریپتان اشاره کرد و گروه داروهای ارگوتامینی که شامل داروهائی مثل ارگوتامین زیر زبانی و یا آمپول دی هیدروارگوتامین و یا قرصهای ارگوتامین سی می باشند.

علاوه بر داروهای فوق، اکثر بیماران همراه با سردرد دچار تهوع (با یا بدون استفراغ) می‌‌شوند که استفاده از قرص و یا شیافهای ضد تهوع را در آنها اجباری می‌‌کند.

میزان مصرف این داروها برای کاهش درد در افراد مختلف، متفاوت بوده و معمولاً افراد با توجه به شدت سردردهای قبلی، میزان مصرف خود را تنظیم می‌کنند و درخیلی از موارد کاهش درد به حد قابل تحمل و نه از بین رفتن کامل آن می‌‌تواند به‌عنوان یک هدف درمانی مد نظر قرار گیرد.

 درمانهای پیشگیرانه

داروهای زیادی وجود دارند که مصرف مداوم آنها باعث کاهش علامت سردرد می‌‌شود. بهترین گروه داروهای پیشگیرنده که از نظر علمی مؤثرتر از بقیه بوده‌اند در زیر لیست شده‌اند :

• گروه مسدود کننده‌های گیرنده بتا: از این گروه پروپرانولول و نادولول هم از لحاظ تأثیر و هم ایمنی مصرف دارو، قابل ذکرند.از این گروه به‌عنوان جایگزین متوپرولول و آتنولول مصرف می شوند.
• گروه داروهای ضد صرع : در این گروه داروها از والپرات سدیم شواهد بیشتری برای تأثیر در کاهش حملات سردرد در دسترس می‌‌باشد. گاباپنتین و توپیرامات نیز مؤثرند.
• ضد افسردگیهای سه حلقه‌ای : این گروه داروها گرچه برای کاهش حملات میگرن بسیار مؤثر می‌‌باشند ولی گاهی عوارض جانبی آزار دهنده‌ای مثل گیجی، تاری دید، خشکی دهان و یبوست ایجاد می‌‌کنند. بهترین انتخاب از داروهای این گروه نورترپتیلین است گر چه سایر داروهای این دسته نیز استفاده می‌‌شوند.
• داروهای ضد سروتونین : متی سرژید که سالها مورد استفاده بوده و بسیار مؤثر است از این گروه قابل ذکر است ولی با توجه به عوارض وخیم آن و اینکه امروزه داروهای مؤثر دیگری در سایر گروهها وجود دارد دیگر از این گروه داروئی زیاد استفاده نمی‌شود.
  داروهای پیشگیرنده لازم است هر روز مصرف شوند تا مؤثر باشند. در انتخاب نوع داروهای پیشگیرنده پزشک سایر شرایط فرد بیمار را نیز در نظر می‌‌گیرد تا بهترین دارو برای بیمار شروع شود. مثلاً اگر دچار سردرد میگرن هم‌زمان مبتلا به فشار خون باشد، گروه مسدود کننده‌های بتا که اثر ضد فشار خون نیز دارند، بهترین انتخاب می‌‌باشند ولی مثلاً اگر فرد مبتلا به سردرد، آسم نیز داشته باشند به هیچ وجه نباید مسدود کننده‌های بتا را برای آنها تجویز کرد.هرگز از ناموفق بودن اولین داروهای پیشگیرنده در کاهش حملات میگرن خود ناامید نشوید. گاهی ممکن است پزشک برای پیدا کردن داروی مناسب شما سه یا چهار دارو را تعویض کرده تا بهترین را برای شما انتخاب کند.

 چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر هنگام ابتلا به میگرن سایر علائم خطرناکی که در زیر به آنها اشاره خواهد شد در شما مشاهد شود ممکن است مشورت با پزشک نتایج بهتری را برای شما به ارمغان آورد، علائم خطرناک به شرح زیر است:

• سردرد میگرنی که در طول زمان به شدت آن افزوده شود.
• شروع سردرد میگرن پس از 40 سالگی
• سردرد شدیدی که ناگهان شروع می‌‌شود ( در عرض مدت کمی به اوج خود می‌‌رسد) و به سردردها صاعقه مانند معرف هستند.
• سردرد میگرنی که با ورزش، سرفه، عطسه و آمیزش جنسی بدتر می‌‌شود.
• سردردی که با علائم غیر معمول مثل از دست دادن بینائی، اختلال در صحبت کردن و یا راه رفتن همراه باشد.
• سردرد میگرنی که پس از صدمه و ضربه به سر شروع شده باشد.
• سردرد میگرنی که همیشه در یک طرف سر اتفاق می‌‌افتد.
• سردرد میگرنی در کسی که سابقه خانوادگی اختلالات عروقی و گشاد شدگی عروق مغزی دارد.

همچنین افراد مبتلا در صورتیکه سردرد آنها با مسکنهای ساده بدون نیاز به نسخه پزشک برطرف نشود و یا سردردی که از لحاظ شدت باعث اختلال در کار روزانه و فعالیتهای فرد شود و یا اگر هر روز به سراغ فرد بیاید مشورت با یک پزشک برای فرد مفید خواهد بود.

 روند بیماری و آینده فرد مبتلا به میگرن

بیشتر بیماران مبتلا به سردرد میگرن می‌‌توانند حملات گاهگاهی سردرد را تحمل کرده و به زندگی عادی خود ادامه دهند و همچنین اکثر بیماران به مرور راههای مقابله با سردرد و کاهش رنج ناشی از آنرا یاد می‌‌گیرند. بعلاوه در اکثر موارد از شدت سردرد میگرن پس از دهه ششم زندگی کاسته می‌‌شود.

مطالعات جدید حاکی از آن است که در MRI افراد مبتلا به میگرن تغییرات جزئی و خفیفی دیده می‌‌شود ولی در هر صورت هیچگونه شواهد از اینکه سردرد میگرن باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماریهائی مثل سکته مغزی، بیماری فراموشی و یا سایر بیماریهای مهم و جدی مغزی شود، در دسترس نمی‌باشد.